Van reisziekte (kinetosis) zijn er volgens Wikipedia verschillende vormen, de bekendsten zijn wagenziekte en zeeziekte. De schommelbeweging tijdens het vervoer met bijvoorbeeld een auto, een boot of een vliegtuig is de oorzaak. Zeeziekte komt bijvoorbeeld voor wanneer een schip over de lengte- en breedte as beweegt bij ruwe zee. Een schip kent verschillende bewegingen waarbij de draaibeweging met de wind en golven schuin van achteren het meest vervelend zijn in dit verband. Het begint ermee dat iemand een beetje gaperig en zweterig, en later wat duizelig wordt. De signalen van het evenwichtsorgaan en de waargenomen horizon komen niet meer met elkaar overeen.
Overigens kunnen patiënten in elk vervoermiddel dat schommelt ziek worden (zegt Wikepedia), dus ook tijdens het berijden van dieren, zoals een paard, olifant of kameel, maar ook tijdens een ritje in de theekopjes of achtbaan. Bewegingsziekte kan ook optreden door te kijken naar films, die zijn opgenomen met een niet-stilstaande camera, en bij het spelen van sommige videospellen.
Doorgaans begint de patiënt op te knappen zodra de beweging stopt, een malaisegevoel kan echter nog uren blijven bestaan. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer het schip in de luwte komt, in vlak water. Of zodra de patiënt voet aan land zet. Op de Oosterschelde is het water vaak niet zo ruw als op zee, vanwege de aanwezigheid van zandbanken bij half tij of laag water. Maar op zee kunnen de golven best oplopen. Daarbij zijn lokale omstandigheden belangrijk. Bijvoorbeeld kan bij een NW wind de zee voor Cadzand ruw zijn, en als het schip doorvaart naar Breskens is de zee al een stuk rustiger door de luwte van Walcheren, en de zandbanken. Of kan een schip zich heel onrustig gedragen in de Oude Roompot of bij de Banjaard, omdat daar de golven onrustig kunnen zijn. Ervaren schippers hebben het over een “klotsbak”. Hetzelfde geldt voor de situatie bij de ingang van de geul van Deurlo, voor Westkapelle, zeker bij een ZW wind. Dan is maar gewoon een kwestie van doorbijten …
Reisziekte kan worden beperkt door recht naar voren te kijken in de richting waarin het schip gaat. Over het algemeen geldt dat bij elke handeling waarbij de persoon met klachten zelf actief de besturing overneemt van zijn omgeving, dus in dit geval van de boot, de klachten flink kunnen afnemen. De persoon wordt dan feitelijk gedwongen zich beter op de omgeving en op de horizon te oriënteren en om actief te anticiperen op komende bewegingen. Men ziet bijvoorbeeld aankomen dat de boot een golfdal in duikt. Door dit te doen neemt de discrepantie tussen wat iemand voelt en wat iemand ziet af, waardoor ook de reisziekte afneemt. Dus dat is belangrijk: als het kan, laat dan iemand sturen.
En als dat niet meer lukt, dan is plat liggen soms nog wel een oplossing. Maar zeker niet gaan zitten, en helemaal niet met het hoofd naar beneden. Dus als iemand dan naar beneden gaat: probeer zo snel mogelijk te gaan liggen. Naar de WC gaan op een onrustig schip maakt het dan niet makkelijker….
Symptomen (Wikipedia)
- Draaiduizeligheid
- Misselijkheid en braken, vergrote speekselproductie
- Vermoeidheid
- Hoofdpijn
- Zweten, bleekheid
Mechanisme
Een controversiële hypothese is volgens Wikipedia dat in vele gevallen reisziekte wordt veroorzaakt door een histamineoverschot. Vaak wordt een histamineoverschot mede veroorzaakt door een tekort aan het enzym diamineoxidase DAO, dat bij de stofwisseling de histamine afbreekt.
Het is belangrijk om goed uitgerust te zijn, en wat eten in de maag te hebben. Soms wordt aan een zeiltocht begonnen terwijl men moe is, of gehaast. Of wordt er de avond ervoor een beetje veel gegeten (en gedronken). Wat ook wel helpt is het schip al wat te kennen, bijvoorbeeld door de avond ervoor al aanwezig te zijn op het schip, en de beweging en de geluiden van het schip zelf al te leren kennen. Gehaast weg te “spuiten” helpt ook niet altijd. Naast de puur fysieke zaken gaat het ook om dingen als evenwicht en vertrouwen.
In het eerste bericht, van juni 2017, is meer aandacht besteed aan mogelijke middelen, zoals pleisters achter het oor, of reisziekte pilletjes.